همانطور که می‌دانید تابلو برق محفظه‌ای فلزی است که تجهیزات الکتریکی درون آن تعبیه میشود. وظیفه تابلو توزیع مناسب و کنترل شده جریان برق بین دستگاه‌های الکترونیکی در محیط متناسب براساس برنامه تنظیم شده است. تابلو برق‌ها کاربردهای متنوع متناسب با مکانی که مورد استفاده قرار می‌گیرند دارند از جمله تابلو برق صنعتی، تابلو برق ساختمانی ,… و در دسته بندی دیگر بر اساس میزان ولتاژ به تابلو برق سه فاز و تک فاز تقسیم می‌شوند. اما در این مقاله قصد داریم به نوعی دیگر از تابلو برق‌ها یعنی تابلو برق فشار متوسط اشاره کنیم. در این عبارت از واژه فشار متوسط استفاده شد پس لازم است بدانیم منظور از فشار متوسط، ضعیف یا قوی چیست تا بهتر با ساز و کار تابلو برق فشار متوسط آشنا شویم.
طبقه بندی تابلو برق براساس ولتاژ
براساس دسته بندی که توسط استاندارد بین المللی IEC 60038 ارائه شده است، تابلو برق‌ها براساس میزان ولتاژ در طبقه بندی زیر قرار خواهند گرفت:
- فشار ضعیف : (Low Voltage) تا محدوده 1000 V
- فشار متوسط (Medium Voltage): 1 KV– 35 KV
- فشار قوی (High Voltage): 35 KV – 230 KV
- فوق فشار قوی (EHV: Extra High Voltage): 230 KV – ۸۰۰ KV
- فوق العاده فشار قوی (UHV: Ultra High Voltage): بالاتر از 800 KV
اما از آنجایی که موضوع بحث ما در خصوص تابلو برق فشار متوسط است، در ادامه به بررسی کاربرد و اجزا و نکات مهم در خصوص این نوع تابلو برق خواهیم پرداخت.
تابلو برق فشار متوسط (Medium Voltage Switchgear)
این نوع از تابلو برق‌ها برای کنترل و توزیع ولتاژهای بین ۱ تا ۳۲ کیلو ولت استفاده می‌شوند. ولتاژ معمول در این تابلوها ۱۲ کیلوولت تا ۳۳ کیلوولت است که به همین دلیل آن‌ها فشار متوسط گفته میشود. در این نوع از تابلوها از شکاف‌های هوایی برای قطع و وصل مدارها استفاده میشود. معمولاً در شبکه‌های توزیع برق صنعتی و مخابراتی بکار می‌روند. بنابراین تابلو برق فشار متوسط برای کنترل و توزیع ولتاژهای میانی مورد استفاده قرار میگیرد.
کاربرد تابلو برق فشار متوسط
اصلی‌ترین کاربردهای تابلوهای برق فشار متوسط عبارتند از:
- توزیع برق در شبکه‌های توزیع برق شهری و صنعتی
- توزیع برق در مجتمع‌های صنعتی، صنایع بزرگ، پالایشگاه‌ها و پتروشیمی
- توزیع برق در شبکه‌های راه‌آهن و مترو
- توزیع برق در شبکه‌های مخابراتی و ارتباطات
- توزیع برق در شبکه‌های توزیع برق دریایی
- توزیع برق در مجتمع‌های بزرگ مسکونی و شهرک‌ها
- توزیع برق در پروژه‌های بزرگ عمرانی و زیرساختی
- توزیع برق در پارک‌های صنعتی، مناطق ویژه اقتصادی و مجتمع‌های صنعتی
- توزیع برق در پروژه‌های بزرگ انرژی مانند نیروگاه‌ها
بنابراین تابلوهای فشار متوسط کاربرد وسیعی در توزیع و کنترل ولتاژهای میانی دارند و بطور کلی بسته به نوع کاربرد به ۴ دسته زیر تقسم می‌شوند.
- پست پاساژ :(Passage Post)از این نوع تابلوهای برق برای انتقال برق مصرفی از اداره برق به واحد صنعتی استفاده میشود
- پست ترانسفورماتور کاهنده: تابلو برق های تغذیه ترانسفورماتور کاهنده جهت مصارف فشار ضعیف واحدهای صنعتی کاربرد دارند
- پست توزیع: تابلوهای توزیع جهت انتقال برق از یک نقطه به سایر نقاط (دریافت توان از سیستم انتقال و تحویل آن به سیستم توزیع) مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- موتورهای الکتریکی ( MCC) : تابلو برق موتوری فشار متوسط برای راه اندازی موتورهای الکتریکی با ولتاژ بالای یک کیلو ولت استفاده می‌شوند.
اجزای تابلو برق فشار متوسط
در ساخت تابلو برق از اجزا و فطعات مختلفی استفاده میشود. اصلی‌ترین اجزای یک تابلو برق فشار متوسط عبارتند از:
- شکاف اصلی: برای قطع و وصل اصلی مدار برق استفاده میشود.
- شکاف جانبی: برای جداسازی واحدهای مختلف تابلو استفاده میشود.
- ترانسفورماتور تقسیم ولتاژ: برای کاهش ولتاژ از فشار متوسط به فشار پایین مورد استفاده قرار میگیرد.
- سکسیونر (Disconnector): برای جداسازی شبکه‌های جانبی استفاده میشود.
- اتصالات: برای اتصال کابل‌ها و هادی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- اتاقک کنترل: محل نصب رله‌ها و تجهیزات کنترلی است.
- کابل‌کشی: برای کشیدن و اتصال کابل‌ها در تابلو استفاده میشود.
- سیستم خنک‌کننده: برای خنک نگه داشتن تابلو مورد استفاده قرار میگیرد.
- اتصالات زمین: برای اتصال به سیم زمین مورد نیاز است.
ویژگی های تابلو برق فشار متوسط
برخی از مهم‌ترین ویژگی‌های تابلوهای برق فشار متوسط عبارتند از:
- تحمل ولتاژهای ۱ کیلوولت تا ۵۲ کیلوولت
- توان انتقال جریانی تا ۶۳۰۰ آمپر
- دارا بودن شکاف اصلی و جانبی برای قطع و وصل مدار
- امکان نصب در داخل و خارج ساختمان
- داشتن سیستم خنک‌کننده برای خنک نگهداشتن تجهیزات
- قابلیت نصب رله‌ها و تجهیزات کنترلی
- دارا بودن سیستم اتصالات برای کابل‌کشی و اتصالات
- قابلیت اتصال به سیستم زمین
- طراحی برای کار در شرایط مختلف آب و هوایی
- داشتن استانداردهای ایمنی بالا برای کاربر و تجهیزات
- قابلیت نگهداری و تعمیرات آسان
انواع تابلو برق فشار متوسط
تابلو برق فشار متوسط با توجه به محیطی که مورد استفاده قرار میگیرد و نوع استفاده به دسته بندی زیر تقسیم میشود:
- تابلوهای دیواری: این نوع تابلوها به صورت کابینتی روی دیوار نصب می‌شوند. معمولاً برای تغذیه ساختمان‌های مسکونی و تجاری مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- تابلوهای کمپکت: به صورت جعبه‌ای کوچک و بسته طراحی می‌شوند و فضای کمتری اشغال می‌کنند. مناسب تغذیه تجهیزات کوچک می‌باشند.
- تابلوهای پلکانی: برای دسترسی آسان به اجزای فوقانی تابلو طراحی می‌شوند. معمولاً در مواردی که فضا محدود است مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- تابلوهای کنسولی: دارای کنسول و در برای دسترسی داخلی هستند. برای کنترل و نظارت بر تابلو مناسبند.
- تابلوهای هوایی: برای نصب در فضای باز طراحی می‌شوند تا از عوامل جوی مقاوم باشند.
انواع عایق بندی تابلو فشار متوسط
انواع اصلی عایق های مورد استفاده در تابلوهای برق فشار متوسط عبارتند از:
- عایق اپوکسی: عایق اپوکسی از قوی ترین و مقاوم ترین عوایق برای تابلوهای برق است. مقاومت بالا در برابر آب و گرما دارد.
- عایق سیلیکون: عایق سیلیکون نیز عایق خوبی با مقاومت عالی در برابر آب و حرارت است.
- عایق استایرن: از عوایق ارزان قیمت با مقاومت متوسط در برابر آب و حرارت است.
- عایق پلی اورتان: مقاومت متوسطی در برابر آب و حرارت دارد. ارزان تر از اپوکسی و سیلیکون است.
- عایق پلی کربونات: ارزان قیمت ترین عایق با مقاومت پایین در برابر آب و حرارت. مناسب تابلوهای داخلی است.
بنابراین با توجه به شرایط محیطی و دمایی، نوع عایق مناسب انتخاب میشود.
تابلو برق فشار متوسط هوشمند
تابلو برق فشار متوسط هوشمند یا Smart Switchgear به تابلوهایی گفته میشود که قابلیت‌های هوشمندانه مانند کنترل و مانیتورینگ از راه دور را دارند. برخی از ویژگی‌های تابلو برق فشار متوسط هوشمند عبارتند از:
- امکان کنترل و مانیتورینگ از راه دور به وسیله سیستم‌های SCADA
- تشخیص خطا و اتوماتیکا جداسازی قسمت‌های خراب شده
- ارسال اطلاعات وضعیت تابلو به صورت آنلاین
- ثبت دما و بار الکتریکی تجهیزات
- هشداردهی در صورت بروز مشکل
- بروزرسانی نرم‌افزاری از راه دور
- کاهش مصرف برق و افزایش بازدهی
- قابلیت اتوماسیون و کنترل از طریق سیستم PLC
- امکان بررسی تاریخچه عملکرد و تعمیرات
با استفاده از این قابلیت‌ها عملکرد تابلو برق فشار متوسط بیشتر شده و بهره‌وری و کارایی را افزایش خواهد داد.
نکات مهم در طراحی و ساخت تابلو برق فشار متوسط
از مهم‌ترین نکات در طراحی و ساخت تابلو برق فشار متوسط می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- انتخاب تجهیزات با کیفیت مطلوب و تایید شده
- طراحی مدارات به صورت قابل تعمیر و سرویس پذیر
- رعایت فاصله ایمنی بین قطعات
- استفاده از عایق مناسب برای اتصالات و قطعات
- جداسازی مدارات قدرت از کنترل
- تهویه مناسب و خنک کاری تابلو
- اتصالات ایمن و محکم قطعات
- قرار گیری صحیح تابلو و دسترسی آسان
- نصب سیستم‌های ایمنی مانند خاموش کننده‌های حریق
- نصب سیستم‌های هشداردهنده و اندازه گیری
- برچسب‌گذاری مدارات و قطعات
- آزمایش و راه‌اندازی صحیح پس از ساخت
- تهیه اسناد فنی و عملکردی
رعایت این نکات باعث افزایش کیفیت و ایمنی تابلو میشود در کنار این نکات دقت داشته باشید برای سفارش تابلو برق از مراکز معتبر دریافت خدمات نمایید.
طراحی و ساخت تابلو برق فشار متوسط توسط متخصصین
همانطور که در بخش قبل توضیح داده شد برای دریافت بهترین کارایی وبهره‌وری و همچنین اطمینان از رعایت نکات ایمنی توصیه میشود حتما برای سفارش و خرید تابلو برق فشار متوسط از طریق مجموعه‌های حرفه‌ای در این حوزه اقدام نمایید. اترس تابلو برق با در اختیار داشتن ۴۳ دپارتمان مختلف در حوزه مشاوره، طراحی و ساخت انواع تابلو برق در آماده ارائه خدمات است. تخصص و مهارت ما ضامن کیفیت خدمات می‌باشد.
